"The Favourite" - cuộc chiến sắc dục, thủ đoạn chốn cung đình Anh

Trailer phim.

Ở Oscar 2019, The Favourite nhận nhiều đề cử nhất (10, cùng Roma). Hơn sáu tháng qua, tác phẩm gây chú ý trên đường đua giải thưởng, giành giải Grand Jury ở LHP Venice (Italy), bảy giải BAFTA và một Quả Cầu Vàng (hạng mục nữ chính). Giới phê bình xem đây là phim nổi bật và dễ tiếp cận nhất của Yorgos Lanthimos - đạo diễn Hy Lạp từng thắng giải của Ban giám khảo (Jury Prize) ở LHP Cannes với The Lobster (2015).

Cảm hứng cho Lanthimos là sự kiện đầu thế kỷ 18, khi nữ quý tộc Sarah Churchill thất sủng dưới triều nữ hoàng Anne nước Anh. Trong khi đó, Abigail Masham - em họ Sarah - thăng tiến và thành người quản lý tài chính hoàng gia. Tuy nhiên, êkíp chỉ mượn các dữ liệu lịch sử để phóng tác kịch bản. Trên Entertainment Weekly, Lanthimos nói nhiều tình tiết hoàn toàn là hư cấu.

Câu chuyện diễn ra khi nước Anh đang ở thế thắng trong chiến tranh với Pháp. Tuy nhiên, nhiều đại thần muốn nữ hoàng Anne (Olivia Colman đóng) nghị hòa do phí tổn quân sự quá cao. Trong khi đó, Sarah Churchill (Rachel Weisz đóng) đại diện phái chủ chiến. Cô là quý tộc có thế lực nhất trong triều, đồng thời là tình nhân của nữ hoàng. Sarah hầu như kiểm soát triều chính do Anne yếu sức và không quan tâm chính sự.

Sự gắn kết của Sarah với nữ hoàng bị thách thức khi Abigail (Emma Stone đóng) xuất hiện. Abigail cũng có thân phận quý tộc nhưng trải qua chuỗi ngày cơ cực sau khi cha đánh mất gia sản do bài bạc. Cô gái trẻ được bố trí làm tì nữ, trước khi đổi đời nhờ lọt vào mắt xanh của nữ hoàng.

Colman (trái) được đề cử Oscar nữ chính, còn Stone (giữa) và Weisz tranh giải nữ phụ.

The Favourite được chia thành tám chương, trong đó mỗi chương là một giai đoạn trong cuộc đấu giữa Sarah và Abigail. Sự tranh sủng của hai phụ nữ được mô tả qua các chiêu trò, từ lấy lòng nữ hoàng qua chuyện nhỏ đến trấn áp, đe dọa bà. Sarah có sức hấp dẫn của một người có uy lực - dáng đi mạnh mẽ, nói chuyện hùng hồn và đầy tự tin với các quyết định chính trị. Cô chủ động trong quan hệ với nữ hoàng, làm vừa lòng người tình nhưng không quá vồ vập mà giữ khoảng cách vừa phải.

Nhỏ hơn Sarah 10 tuổi, Abigail không kém chị họ về mưu lược. Cô quyến rũ nữ hoàng nhờ làm ra vẻ ngây thơ, không hiểu các quy tắc. Hai trích đoạn minh họa rõ toan tính này là khi Abigail tự ý đến chữa bệnh cho Anne và cảnh cô khỏa thân cuộn mình trong chăn, giả vờ ngủ quên. Giữa môi trường nghiêm khắc về phép tắc, sự non nớt khiến Abigail nhanh chóng nổi bật. Cô gái trẻ cũng biết cách trò chuyện thân mật, đồng cảm với nỗi đau mất con của Anne, dành hàng giờ chơi đùa với bầy thỏ của bà. Sarah là người ưa dẫn dắt còn Abigail đóng vai bề tôi trung thành, tình nhân nhỏ của nữ hoàng.

Tác phẩm mang lối kể trung dung, không phán xét nhân vật hoặc phân định thiện ác rạch ròi. Ba phụ nữ đều có những cảnh khiến người xem đồng cảm, thấu hiểu quyết định của họ. Ở hồi kết, biên kịch khéo chọn hướng giải quyết để cả ba phải trả giá cho sai lầm của mình. Thông điệp về sự trống rỗng, mất mát khi con người truy cầu quyền lực được nêu rõ ở cảnh cuối.

Trò tiêu khiển bắn chim là nơi Sarah và Abigail thường buông lời dằn mặt và tuyên chiến.

Khác với đa phần phim cổ trang Anh, The Favourite theo hướng trào phúng thay vì chính kịch. Phong cách chủ đạo của phim là hài đen (black comedy, gây cười từ những chuyện nghiêm túc), thể hiện qua cách nhân vật bàn về chiến tranh, vận mệnh đất nước, tình dục có phần giễu cợt. Tính trào phúng còn nằm trong lựa chọn hình ảnh của Yorgos Lanthimos cùng nhà quay phim Robbie Ryan. Họ quay nhiều cảnh với ống kính góc cực rộng (fisheye) gây hiện tượng uốn cong hình, phô diễn hoàng cung tráng lệ nhưng méo mó, kỳ dị.

Lối quay này cũng khiến không gian có vẻ lớn hơn và con người lọt thỏm bên trong - đôi khi giống những chú cá trong bình. "Khán giả có cảm giác nhân vật bị cầm tù. Dù có nhiều sự xa hoa và quyền lực, nhân vật khá cô đơn trong thế giới đó", Robbie Ryan nói trên Deadline.

Một cảnh quay tiêu biểu cho phong cách của "The Favourite".

Yorgos Lanthimos có cái nhìn thản nhiên về tình dục trong The Favourite. Các nhân vật thoải mái đối đáp về chủ đề này, thậm chỉ nhiều lần dùng từ nhạy cảm. Họ có khuynh hướng xem tình dục là công cụ để đạt mục đích chính trị hoặc khoái cảm hơn là chứng tỏ tình yêu. Vì thế, tác phẩm không có cảnh ân ái để tôn vinh đồng điệu thể xác. Tình dục trong phim có phần thô ráp và đôi khi gây cười.

Trong hai trích đoạn thân mật quan trọng, đạo diễn Hy Lạp dùng góc nhìn người thứ ba, để Abigail và Sarah phát hiện quan hệ của nữ hoàng với người còn lại. Một cảnh "nóng" khác liên quan đến Abigail và chồng mới cưới lại giàu chất trào phúng, lột tả bản tính mưu mẹo của cô.

Cả ba sao nữ đều có diễn xuất ấn tượng, là linh hồn của phim và nhận đề cử Oscar. Olivia Colman bộc lộ sự chán chường, đôi khi đỏng đảnh giống trẻ con của nữ hoàng. Tuy nhiên, diễn viên sinh năm 1974 chuyển đổi nét mặt nhanh chóng ở những cảnh đòi hỏi nội tâm. Rachel Weisz thể hiện sự mạnh mẽ của nhân vật qua ánh mắt, dáng đi, còn Emma Stone biến hóa đa dạng trong vai "kẻ hai mặt" Abigail. Sau giải Oscar với La La Land, sao nữ sinh năm 1988 duy trì phong độ và đứng trước cơ hội giành tượng vàng thứ hai.

Lễ trao giải Oscar diễn ra sáng 25/2 (giờ Hà Nội).