K-pop thành hiện tượng âm nhạc toàn cầu như thế nào?

Starlight Chủ nhật, 17/03/2019 23:29:34 PM Theo Vnexpress

Chiến lược đào tạo nghệ sĩ nghiêm ngặt, khả năng thích ứng nhanh với xu hướng thế giới giúp nhạc Hàn lan tỏa mạnh mẽ.

"Một buổi chiều hè ẩm ướt ở New Jersey, hàng nghìn người hét lên thứ tiếng mà họ không hiểu. Tín đồ K-pop ở Mỹ tràn ra khắp trung tâm Newark Prudential. Ở bãi đậu xe, họ hát các bản hit của Exo, Red Velvet, BTS... Gần đó, một nhóm thanh thiếu niên dạy cho nhau những động tác nhảy đặc trưng trong các MV K-pop".

Cây bút Amy X. Wang của tờ Rolling Stone kể lại trải nghiệm khi dự K-con - một sự kiện âm nhạc của Hàn Quốc - tại Mỹ năm 2018. Nhiều năm qua, K-pop không dừng chân ở châu Á, mà lan sang thị trường Mỹ, tạo nên một lớp "thần tượng âm nhạc" mới trên toàn cầu. 

SNSD là một trong những nhóm nữ thành công nhất lịch sử K-pop.

Trang Vox nhận định K-pop phổ biến rộng rãi khoảng 10 năm nay, nhưng người Hàn đã mất ba thập kỷ cho chiến dịch quảng bá. Nghiên cứu của tạp chí chỉ ra văn hóa thần tượng hình thành ở Hàn Quốc từ năm 1992, với sự ra mắt của boy-band Seo Taiji & Boys. Khi xuất hiện trong một chương trình tài năng trên truyền hình, nhóm nhạc bị các chuyên gia đánh giá thấp nhưng được giới trẻ chú ý. Single đầu tiên của Seo Taiji & Boys đứng đầu bảng xếp hạng Hàn Quốc 17 tuần. Họ hát về nỗi niềm của người trẻ giữa một nền giáo dục, xã hội nhiều áp lực. Dù sớm tan rã sau bốn năm, Seo Taiji & Boys mở đường cho hình mẫu thần tượng K-pop.

Ba đế chế giải trí "làm mưa làm gió" ở Hàn Quốc là: YG Entertainment, SM Town, JYP Entertainment. Nhóm nhạc thần tượng đầu tiên được lăng xê theo công nghệ hiện đại là H.O.T, ra đời năm 1996 dưới trướng Lee Soo-man của SM Town. Anh tập hợp các thành viên có thế mạnh về vũ đạo, ca hát, rap với mong muốn và niềm tin tạo nên mô hình biểu diễn nổi tiếng toàn cầu.

Năm 1999, cùng S.E.S, nhóm H.O.T được chọn biểu diễn trong chương trình của Michael Jackson ở Hàn Quốc. BoA - người được ví là "công chúa K-pop" - gây chú ý khi phát hành đĩa đơn Eat You Up ở Mỹ .

Các công ty giải trí liên tục đào tạo "gà" mới vì hiểu rằng tuổi thọ của "thần tượng âm nhạc" không kéo dài. Để tìm ra nhân tố triển vọng, họ tổ chức nhiều buổi thử giọng, chương trình tìm kiếm tài năng trong và ngoài nước. Các em bé từ 10 đến 12 tuổi có năng khiếu được đào tạo và chuẩn bị tâm lý để trở thành ngôi sao.

Không chỉ miệt mài học hát, nhảy, những đứa trẻ phải học ứng xử trước truyền thông, người hâm mộ. Khi đủ tuổi, cá nhân nào đủ tố chất được đưa vào nhóm hoặc phát triển solo. Lúc này, công ty quản lý vạch ra kế hoạch phát triển chi tiết cho họ, bao gồm chiến lược về sản phẩm và quảng bá hình ảnh. Đổi lại, những "thần tượng" tương lai phải chấp nhận nhiều điều khoản nghiêm ngặt trong hợp đồng. Họ bị can thiệp vào cuộc sống, thậm chí chuyện hẹn hò. 

Một nhóm nữ sinh tham gia chương trình tuyển chọn tài năng "Producer 101" ở Hàn Quốc.

Người hâm mộ góp phần không nhỏ tạo dựng thành công và sức ảnh hưởng của thần tượng nói riêng và K-pop nói chung. Họ thường tập trung thành cộng đồng lớn (fandom), tổ chức nhiều hoạt động ủng hộ nghệ sĩ bài bản. Trong các liveshow, fandom mang đến không khí náo nhiệt ở khán đài. Mỗi buổi họp fan, số lượng thành viên cùng mức độ lan tỏa của sự kiện chứng tỏ sức hút của nghệ sĩ. 

Vox nhận định âm nhạc Hàn Quốc trở thành hiện tượng toàn cầu bởi sự pha trộn giữa giai điệu gây nghiện, vũ đạo lôi cuốn và ngoại hình hấp dẫn của các nghệ sĩ. SNSD - nhóm nữ K-pop điển hình - được các tạp chí âm nhạc quốc tế nhận xét là "những cô búp bê hoàn hảo, giàu năng lượng, màu sắc". Họ mang đến những màn diễn trình diễn màu sắc, sôi động. 

Năm 2009, ca khúc Nobody của Wonder Girls đạt vị trí thứ 79 trên bảng xếp hạng Billboard Hot 100 của Mỹ. Nhóm nhạc sau đó được diễn mở màn cho chuyến lưu diễn vòng quanh thế giới của Jonas Brothers. Tháng 3/2012, Fantastic Baby của Big Bang được tờ The Guardian khen ngợi nhờ chất nhạc EDM hiện đại, phong cách nổi loạn ấn tượng. Ca khúc xuất hiện trong phim truyền hình Glee và phim điện ảnh Pitch Perfect của Mỹ.

Cũng trong năm 2012, Gangnam Style của Psy "gây sốt" toàn cầu. Forbes đánh giá bài hát giúp văn hóa K-pop phổ biến trên toàn thế giới. MV ca khúc được xem nhiều trên Youtube từ khi ra mắt đến tháng 7/2017. 

Tháng 5/2018, album Love Yourself: Tear của BTS vươn lên vị trí đầu tiên trong danh sách 200 album bán chạy trong tuần của Billboard. Single Fake Love vào top 10 Billboard Hot 100. Thành công này khiến tạp chí Time xếp BTS vào danh sách 25 nhân vật ảnh hưởng nhất Internet. Tại Billboard Music Awards 2018, BTS nhận giải Top Social Artist - giải thưởng dành cho nghệ sĩ có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội. 

Các nghệ sĩ K-pop còn tham vọng chinh phục khán giả yêu nhạc Latin. Tháng 4 năm ngoái, Super Junior ra mắt Lo Siento bằng tiếng Tây Ban Nha và tiếng Hàn. Ca khúc có âm hưởng đặc trưng của dòng nhạc Latin, kết hợp hình ảnh nóng bỏng, được một số chuyên gia ví von như Despacito.

Ngày nay, K-pop chuyển mình để hòa vào dòng chảy âm nhạc hiện đại. Văn hóa Hàn Quốc ưa chuộng hình ảnh các cô gái trẻ trung, yếu đuối, cần dựa dẫm vào phái mạnh. 2NE1 ra đời, phá bỏ chuẩn mực nữ tính, giúp K-pop đến gần hơn với xu hướng nữ quyền của thế giới.

Năm 2000, Park Ji-yoon gây chú ý khi ra mắt MV Adult Ceremony với ca từ nhạy cảm, đề cập đến vấn đề tình dục. Bài hát được đánh giá "đột phá" trong khi đề cập nữ quyền trong xã hội nước này. Mới đây, Hero Hero của cựu thành viên Wonder Girls - Sunmi - cũng miêu tả hình ảnh phụ nữ mạnh mẽ, tự đứng vững sau biến cố tình cảm.

Nhóm nhạc Black Pink với bốn thành viên: Rose, Jisoo, Jennie và Lisa (từ trái sang). Trong đó, Rose là người Hàn Quốc nhưng lớn lên ở Australia. Jennie nhiều năm du học ở New Zealand, Lisa là người Thái Lan.

Nếu như trước đây, người hâm mộ Hàn Quốc không có thiện cảm với các nghệ sĩ gốc ngoại thì giờ đây đã có sự dịch chuyển trong văn hóa thưởng thức. Các nhóm nhạc đa quốc tịch xuất hiện ngày một nhiều. Thành công của nhóm nữ Black Pink với các thành viên đến từ các nước khác nhau là một điển hình. Song ca da màu Coco Avenue từng được ủng hộ khi phát hành đĩa đơn song ngữ Anh - Hàn. Các nghệ sĩ Indie hoạt động mạnh mẽ. Nhiều chất liệu âm nhạc thịnh hành như Hip-hop, R&B được sử dụng. 

"Văn hóa Hallyu có thể lớn mạnh hoặc thui chột, nhưng ngành công nghiệp K-pop sẽ vươn xa. Đó là điều chắc chắn trong tương lai", Vox bình luận.