Con 'biết yêu' ở tiểu học - Chuyện chẳng có gì to tát

Gia đình Thứ 7, 12/09/2020 22:52:22 PM Theo Vnexpress

Theo chuyên gia Phí Mai Chi của dự án SexEdu, yêu cũng như nhiều cảm xúc khác của con người, là tự nhiên, không có cảm xúc nào là sớm hay muộn.

"Yêu sớm" hay "viết thư tình" ở lứa tuổi tiểu học là những câu chuyện không hiếm được cha mẹ, thầy cô giáo truyền tai trên các diễn đàn khác nhau công khai hoặc không công khai.

Theo chuyên gia, yêu sớm hay viết thư tình ở lứa tuổi tiểu học là những câu chuyện không hiếm ở xã hội hiện đại. Ảnh minh họa.

Trước tiên cần làm rõ khái niệm thế nào là "yêu sớm" ở tuổi học trò. Dưới góc nhìn của người lớn, học trò thì phải tập trung vào học không nên yêu, vì vậy khái niệm "yêu sớm" xuất hiện. Nhưng theo tiến trình phát triển tâm sinh lý lứa tuổi tiểu học thì "yêu" là chuyện rất hợp quy luật.

Về cảm xúc giới tính, trẻ thường được thu hút bởi "cái đẹp". Các khái niệm đẹp về giới tính dần được hình thành ở giai đoạn này. Trẻ thích kết bạn với người xinh đẹp, học giỏi cùng giới. Quan tâm tới vẻ đẹp của bạn khác giới thông qua việc trêu chọc, cho mượn sách vở, đồ dùng... Vì vậy nhiều bé gái tiểu học thích các bạn nam đẹp trai, học giỏi và ngược lại. Ở tuổi tiểu học trẻ học về cách cảm nhận cái đẹp, cách gọi thế nào là đẹp, học cách kết bạn. Đây là quá trình học hỏi đúng tiến trình tâm sinh lý bình thường.

My đã không che giấu mối quan tâm, cảm xúc của em, đã thể hiện giống như cách em đã nghe, thấy, cảm ở những người lớn xung quanh, ở trong phim ảnh, sách báo. Điều này chưa phù hợp với văn hóa, hành vi ứng xử trong lớp, trong trường khiến em trở thành mục tiêu trêu chọc. Việc thiếu tôn trọng cảm xúc của người khác đang rất phổ biến trong xã hội, điển hình trong trường hợp của My.

Cha, mẹ, thầy cô thiếu kiến thức phát triển tâm sinh lý giới và tính dục thường lo lắng khi gặp các trường hợp trên vì gán các hiểu biết, giá trị về "tình yêu" của người lớn lên con trẻ.

Thực chất, với My khi viết "Huy Hùng, I love you", cần được cha mẹ hiểu "yêu" ở giai đoạn tiểu học là "yêu cái vẻ đẹp" của bạn Huy Hùng, hay khi Minh Tú hét lên "Linh Anh, tớ yêu cậu" là bạn ấy yêu thích những trò được chơi với Linh Anh. Cách thể hiện cảm xúc tức thời ở trẻ tuổi tiểu học không hướng tới một mối quan hệ lâu dài, gắn bó như quan hệ cặp đôi của người lớn, mà đó là mối quan hệ bạn bè.

Khác với giai đoạn tuổi mầm non, trẻ biết phân biệt cơ thể con trai khác con gái, còn ở lứa tuổi tiểu học trẻ bắt đầu có nhận thức rõ ràng về vai trò giới của bản thân trong xã hội. Trẻ quan sát học từ những bạn bè, người lớn xung quanh về khuôn mẫu giới, cách làm con trai và cách làm con gái như thế nào. Con trai mặc quần sóc, áo phông, chơi trò đuổi bắt, ô tô, xếp hình, đi đứng khuỳnh khoàng. Con gái mặc váy, thích màu hồng, chơi trò đan lát, búp bê, buôn chuyện, đi đứng nhẹ nhàng. Với tâm trí non nớt của tuổi tiểu học, trẻ có xu hướng học cách phân loại mạnh mẽ về tính nam và tính nữ để phân biệt tôi với người khác tôi. Trẻ có xu hướng con trai chơi với con trai, con gái chơi với con gái. Do đó tình bạn khác giới ở cấp tiểu học như Minh Tú và Linh Anh là một "sự lạ" đối với đa phần cha mẹ, giáo viên và bạn bè. Khi thấy sự lạ thì cơ chế tâm lý xã hội thông thường của con người thường tập trung chú ý, quan sát và "tẩy chay"

Sự lầm tưởng và thiếu hiểu biết của cha mẹ, thầy cô về "cách yêu" của trẻ dẫn đến nguy cơ trẻ dễ bị bắt nạt học đường liên quan đến giới và tính dục. Vậy, gặp trường hợp "yêu" ở tuổi tiểu học thì người lớn nên và không nên làm gì?

Tôn trọng cảm xúc của các con. Gặp gỡ riêng với thái độ tôn trọng, cởi mở, tự nhiên để trẻ có cơ hội kể cho bạn nghe về cảm xúc đang diễn ra trong trẻ, suy nghĩ về người bạn mà trẻ đang quan tâm. Giải thích với trẻ về tình bạn và cách thiết lập mối quan hệ phù hợp với văn hóa nơi bạn đang sinh sống.

Mẹ của My đã nói chuyện riêng với con là điều rất tốt nhưng đây là một quá trình hiểu và hỗ trợ, giống như mẹ của Linh Anh đã phải trò chuyện với con trong 3 năm liên tục để giảm thiểu tổn thương cho con, giúp bạn ấy vẫn giữ được mối quan hệ bạn bè với Minh Tú và không từ chối các mối quan hệ bạn bè một cách cực đoan.

Tình bạn thân thiết khác giới ở lứa tuổi tiểu học thường phải đối mặt với nạn tẩy chay, trêu chọc của mọi người xung quanh. Ảnh minh họa.

Tuyệt đối không đưa ra bình luận công khai ở nơi đông người, bao gồm cả online (trong nhóm cha mẹ trên mạng xã hội, trên báo chí, truyền thông) và offline (trong buổi họp phụ huynh hay trong giờ sinh hoạt lớp) bởi những người không trực tiếp liên quan thì họ không có vai trò trong xử lý tình huống. Những người này không đủ thông tin để nhận định đúng tình hình đưa ra lời khuyên, thậm chí làm làm câu chuyện lan ra khó kiểm soát, khiến cho việc tẩy chay, bắt nạt học đường trở lên trầm trọng như trường hợp của My.

Giữa cha, mẹ và thầy cô thường xuyên trao đổi để hiểu biết rõ vấn đề và mối quan hệ hiện tại của các con, giúp con biết cách xây dựng mối quan hệ phù hợp. Trong trường hợp trẻ đối mặt với nạn tẩy chay, trêu chọc của mọi người xung quanh, thầy cô có thể giải thích, trao đổi với cha mẹ và học sinh để giảm bớt áp lực cho trẻ. Đánh lạc hướng sự chú ý của đám đông, giúp trẻ tự ứng phó và có hành vi ứng xử phù hợp với sự tẩy chay là những việc cần làm.

Với các con tiểu học có tình cảm gọi là "yêu" thì cha mẹ không nên quá lo lắng mà nên mừng vì các trường hợp đa phần xử lý khá đơn giản nếu bắt đầu từ sớm. Những trẻ có khả năng cảm nhận và biểu cảm cảm xúc là những bé có xu hướng học hỏi rất tốt, không bị ràng buộc bởi khuôn mẫu.

Trong mỗi trường hợp lại có cách ứng xử và giáo dục riêng, bạn nên liên hệ với chuyên gia về giới và tính dục nếu cảm thấy bối rối, khó tự xử lý, không nên để trẻ rơi vào tình trạng khủng hoảng tâm lý lâu ngày, không lối thoát, ảnh hưởng đến việc xây dựng mối quan hệ lứa đôi sau này.